Historia i tradycja

Cieszyn, miasto położone na granicy Polski i Czech może się poszczycić bardzo długą i skomplikowaną historią. Według legendy miasto zostało założone w 810 r.

Roku Pańskiego 1496, we wtorek przed dniem św. Wawrzyńca (9 sierpnia), książę cieszyński Kazimierz II sprzedał cieszyńskim mieszczanom za 210 złotych swe dwa domy leżące przy placu targowym, który stał się nowym rynkiem.

Narodowy Bank Polski rozpoczął 2 września 2005 roku emisję najnowszej serii monet o nominale 2 zł ze stopu Nordic Gold "Historyczne miasta w Polsce". W ramach tej serii, do kwietnia 2008 roku, NBP wprowadzi do obiegu 32 monety, upamiętniające miasta o ponad 500-letniej historii, które wniosły wyjatkowy wkład w rozwój poszczególnych regionów i państwowości Polski. Wyboru miast dokonał powołany przez kierownictwo NBP zespół historyków pod przewodnictwem prof. Henryka Samsonowicza.

Wartości kulturowe Cieszyna sytuują miasto wśród najbardziej atrakcyjnych pod tym względem obszarów w Polsce. Świadectwem wielu wieków rozwoju Cieszyna są liczne zabytki nieruchome począwszy od romańskich aż do secesyjnych. Pośród nich 841 jest chronionych przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w tym 99 poprzez wpis do rejestru zabytków. Opracowana w listopadzie 2012 r. Gminna Ewidencja Zabytków Miasta Cieszyna zawiera karty adresowe wszystkich chronionych prawnie zabytków zlokalizowanych na obszarze Cieszyna.

Dla zabytków posiadających więcej niż jeden adres została opracowana odpowiednia liczba kart adresowych (2 lub 3 karty), w zależności od liczby posiadanych przez zabytek adresów.

Poniżej znajdują się fotografie wybranych zabytków Cieszyna z krótkimi ich opisami – nie wszystkie figurujące tam zabytki są objęte ochroną prawną.

„Czarownica powołana albo krótka nauka i przestroga ze strony czarownic” to tytuł krótkiej rozprawy, która wchodzi w skład należącej do Książnicy Cieszyńskiej kolekcji Józefa Ignacego Kraszewskiego. W Cieszynie znajduje się jej druga edycja, ogłoszona w 1714 r. w Gdańsku, w oficynie Jana Daniela Stolla „za staraniem i kosztem Wiel. Consystorza Gdańskiego”. Po raz pierwszy dziełko to ukazało się już jednak 75 lat wcześniej, w 1639 r. w poznańskiej drukarni Wojciecha Regulusa, niegdysiejszego nauczyciela Akademii Lubranieckich.

Najstarszym cieszyńskim cmentarzem, jest przypadkowo odkryty w latach ’40 XX w.- zespół grobów przy romańskiej rotundzie na Górze Zamkowej. Wstępnie archeolodzy datują użytkowanie cmentarza na okres wczesnego średniowiecza oraz czas funkcjonowania kasztelanii cieszyńskiej, czyli ok. X-XIII w. Pierwsze badania archeologiczne na Górze Zamkowej, w wyniku których odkryto cmentarz oraz stwierdzono romański charakter rotundy, przeprowadzono w latach okupacji hitlerowskiej.