Victor Ullmann

J. Spyra
Urodził się 1.I.1898 r. w Cieszynie jako syn Maksymiliana, wojskowego oraz Malviny z domu Billitzer. Ojciec, pochodzący z rodziny żydowskich fabrykantów z Igławy już wcześniej przyjął chrzest w Kościele katolickim. Viktor urodził się w domu przy ul. Górnej, niedaleko koszar, w których odbywał służbę jego ojciec, w Cieszynie uczęszczał do szkoły podstawowej, a wychowywany był przez matkę, z którą w 1909 r. przeniósł się do Wiednia. Tu ukończył gimnazjum, ucząc się jednocześnie teorii muzyki pod kierunkiem dr Josefa Pohlaneura. Po zakończeniu wojny kształcił się jako pianista u Eduarda Steuermanna, wstąpił też do seminarium dla kompozytorów prowadzonego przez Arnolda Schönberga. W maju 1919 r. po małżeństwie z praską Żydówką Marthą Koref przeniósł się do Pragi, gdzie m.in. był dyrygentem w Nowym Teatrze Niemieckim. W tym czasie powstały pierwsze kompozycje Ullmanna, m.in. „Die Schönberg Variationen”, których prawykonanie w 1929 r. na festiwalu muzycznym w Genf zwróciło uwagę krytyki na jego talent. W latach 1929-31 pracował jako kompozytor i dyrygent w Zürichu, następne dwa lata prowadził księgarnię antropozoficzną w Stuttgarcie. W 1933 r. wrócił do Pragi, gdzie działał jako pedagog muzyczny, dziennikarz, tworząc dalsze kompozycje.
Po zajęciu przez hitlerowców Czech i Moraw Ullmann został objęty restrykcjami wobec osób żydowskiego pochodzenia. W 1942 r. deportowano go wraz z rodziną do obozu koncentracyjnego w Terezinie, dokąd naziści wysłali większość czeskich Żydów. Także tu prowadził aktywną działalność muzyczną, m.in. pisząc dalsze dzieła muzyczne, uratowane przed zniszczeniem przez przyjaciół. W dniu 16.X.1944 r. został skierowany transportem do Oświęcimia, gdzie dwa dni później zginął w komorze gazowej.
Viktor Ullmann jest obecnie uważany za jednego z największych światowych kompozytorów muzyki współczesnej.

www.viktorullmannfoundation.org.uk
www.strangepassengerfestivacieszyn.org