Dagerotypy

I. Adamczyk
      Zespół siedmiu dagerotypów z połowy XIX w. Wśród nich znajduje się najstarszy cieszyński datowany dagerotyp przedstawiający Eduarda Klemensa – cieszyńskiego kupca i handlarza wyrobami metalowymi, który do swej śmierci w 1862 r. działał w Opawie.
      Dagerotyp ten przedstawia mężczyznę w średnim wieku, w ujęciu po kolana, w ciemnym surducie i kamizelce z dewizką od zegarka oraz białej koszuli z wysokim kołnierzem ujętym ciemnym wiązanym krawatem. Lewą rękę trzymającą laskę oparł o stolik, na którym widoczny jest odwrócony do góry dnem cylinder. Dagerotyp ten wykonany został w Cieszynie 20 maja 1852 roku przez pochodzącego z Pragi dagerotypistę i fotografa Johanna Wilhelma Wenigera. Zawód swój wykonywał nie tylko w Pradze lecz także podczas wędrówek po monarchii austriackiej. Znane są jego dagerotypy wykonywane m. in. w Bochni i Krakowie. Dagerotypia jest najstarszą techniką fotograficzną. Wynaleziona została przez dwóch Francuzów - Nicéphora Niepce’a oraz Louis J. Daguerre’a i nazwana od nazwiska ostatniego. W 1839 roku na posiedzeniu Akademii Francuskiej ogłoszono jej wynalazek i bezinteresownie ofiarowano dagerotypię światu bez zastrzeżeń patentowych. Tym samym rozpoczął się pochód fotografii, która w zasadniczy sposób zmieniła obraz świata i komunikacji.
      Dagerotypia jest metodą otrzymywania fotograficznych obrazów na posrebrzanej miedzianej płytce w jednym niepowtarzalym egzemplarzu. Sposób Daguerre’a polegał na tym, iż wypolerowaną posrebrzaną płytkę poddawano działaniu par jodu, dzięki czemu tworzyła się światłoczuła warstwa jodku srebra. Po kilkunastominutowym naświetleniu płytki w camerze obscura przez optyczną soczewkę wywoływano ją w parach rtęci a następnie utrwalano w tiosiarczanie sodu. Tak przygotowaną płytkę z fotograficznym obrazem oprawiano za szkłem w kartonowe passe – partout, często z wytłoczoną lub litografowaną obwódką, także w etui ze skóry charakterystyczne dla ówczesnego sposobu oprawiania miniatur.
      Dagerotypia pozostawała w użyciu do około 1860 roku wyparta przez fotograficzną technikę tzw. mokrego kolodionu.
      Muzeum Śląska Cieszyńskiego w swoich zbiorach posiada w sumie dziesięć dagerotypów, co stanowi jeden z większych tego typu zbiorów w Polsce.