Zakończenie

W 1655 r. skończyła się historia cieszyńskiego mennictwa, choć jeszcze kilka lat po śmierci Gerloffa podejmowano próby uzyskania cesarskiej zgody na ponowne uruchomienie mennicy. Nie było to nowym władcom księstwa cieszyńskiego, Habsburgom, potrzebne. Wreszcie mogli skupić całą działalność menniczą na Śląsku w kontrolowanych przez siebie mennicach, zwłaszcza we Wrocławiu. Do wrocławskiej mennicy srebro i pagament sprowadzane z Polski dostarczali w 2 połowie XVII w. m.in. Samuel Singer z Cieszyna orazjego synowie.

Natomiast moneta i pieniądz, co oczywiste, odgrywała nadal wielką rolę w życiu mieszkańców Cieszyna. W XVIII w. wraz z rozwojem handlu i obrotu towarowego na szeroką skalę rola pieniędzy jeszcze bardziej wzrosła. Zaprowadzono pieniądze papierowe, czyli banknoty, powstały nowoczesne banki. W tymże stuleciu zrodziła się także idea tworzenia instytucji finansowych, których główny celem nie byłby zysk, ale wspieranie rozwoju jednostek i grup przez propagowanie oszczędzania i udzielanie taniego kredytu. W krajach wchodzących w skład monarchii austriackiej, do której należał także Śląsk Cieszyński, pierwsza kasa oszczędności powstała w 1826 r. w Wiedniu, w większej liczbie organizowały je władze komunalne dopiero po Wiośnie Ludów w 1848 r. Cieszyńska Kasa Oszczędności [Teschner Sparkasse] zaczęła działać w 1859 r. i szybko stała się jednym z najważniejszych instrumentów stymulujących nie tylko rozwój prywatnej przedsiębiorczości, ale i gospodarki komunalnej. Na innej podstawie prawnej powołano w 1873 r. Towarzystwo Oszczędności i Zaliczek w Cieszynie, pierwszą polską instytucję finansową na terenie Śląska Cieszyńskiego. Umożliwiało ono uzyskanie taniego kredytu przez rolników i rzemieślników, stając się jednocześnie ekonomicznym zapleczem coraz silniejszego polskiego ruchu narodowego. Towarzystwo szybko się rozrosło, licząc ponad 7 tysięcy członków przed I. wojną światową. Stosunkowo późno zaczęły w Cieszynie powstawać banki komercyjne, jako pierwsza otworzyła swoje podwoje filia Banku Austro-Węgierskiego. W 1914 r. działało już w mieście (oprócz Towarzystwa Oszczędności i Zaliczek i Cieszyńskiej Kasy Oszczędności) jedenaście banków lub ich oddziałów, a mianowicie: Bank Rzemiosła, Bank Handlowy i Zaliczkowy; Kasa Oszczędnościowa i Pożyczkowa Towarzystwa Rolniczego; Kasa Oszczędnościowa i Pomocowa Chrześcijańskiego Towarzystwa Politycznego, Cieszyński Bank Ludowy, Cieszyńska Kasa Oszczędnościowa i Zaliczkowa, Bank Cieszyński Kredytowy, Obćanska Zalożna oraz oddziały Banku Austriacko-Węgierskiego, Wiedeńskiego Banku Związkowego i Konsorcjum Oszczędnościowe i Pożyczkowe I. Ogólnego Towarzystwa Urzędników monarchii austro-węgierskiej. W 1917 r., mimo wojny, powstały dwa dalsze: filia Banku Czeskiego i filia Banku Rolniczego w Frysztacie.

Zakończenie I wojny światowe umożliwiło odrodzenie Polski, z drugiej strony skutkowało podziałem Śląska Cieszyńskiego i Cieszyna w 1920 r. Upadek monarchii oraz przeciągające się spory polityczne spowodowały także wielkie perturbacje na rynku monetarnym oraz coraz większą inflację, która spowodowała m.in., że państwom przestało się opłacać drukowanie banknotów i wybijanie monet niskich nominałów, które z kolei były niezbędne. Próbą ratowania sytuacji były tzw. pieniądze zastępcze, wybijane lub drukowane przez firmy albo najczęściej przez władze komunalne. Także miasto Cieszyn w 1919 r. było zmuszone o to zadbać i wydrukowało w miejscowej drukarni asygnaty wartości 1 korony i 50 halerzy w sześciu odmianach. Asygnaty zdobił herb miasta oraz napisy w języku polskim i niemieckim. Potocznie nazywano je „gamrotówkami" albo „pawlitówkami", gdyż widniały na nich podpisy burmistrza Aloisa Gamrotha oraz Pawlity, przewodniczącego Wydziału Skarbowego Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, która zgodziła się na emisję asygnat przez władze miejskie. Asygnaty traciły wartość, jeśli nie zostały do trzech miesięcy od daty wezwania do wymiany przedłożone w kasie miejskiej. Służyły jako płacidło nie tylko w Cieszynie, ale i w sąsiednim Frysztacie.

---