Badania archeologiczne na ul. Fredry

STARY TARG: W tym rejonie wykop energetyczny przecinał plac po osi wschód-zachód. Wykop posiadał niestety niewielką głębokość, sięgając do 0.7 m poniżej współczesnej kostki brukowej. W powstałym profilu wykopu stwierdzono pozostałość bruku kamiennego z otoczaków rzecznych, leżących bepośrednio pod brukiem współczenym. Poniżej wystąpiła warstwa przemieszana, składająca się z drobnych kamieni, gruzu ceglanego oraz siwobrunatnej gliny. Na dnie wykopu odkryto warstwę którą tworzyły duże otoczaki rzeczne barwy siwej. Sposób ułożenia kamieni oraz poziom występowania owej stabilnej, jednorodnej warstwy, sugerował że natrafiono na średniowiezny poziom placu /drugiego rynku /, który funkcjoował jeszcze przed końcem XV w. Tak płytko występująca warstwa średniowieczna może dziwić, ale potwierdzeniem tego faktu były odkrycia dokonane kilka dni później w ciągu ul. Fredry.

UL. FREDRY: Wykop przebiegał wzdłuż północnej krawędzi ulicy na całej jej długości. Głębokość wykopu nie przekraczała 0.7 m. Już we wschodnim odcinku natrafiono na konstrukcję wykonaną z kamieni o średnicy ok. 40 centymetrów i szerokości prawie 1 m, która kontynuowała się w poprzek ulicy, po osi północ-południe. Ze względu na harmonogram prac instalacyjnych wykopu nie poszerzano. Nasuwa się pytanie, czy natrafiono tutaj na pozostałość dawnych umocnień wczesnego miasta, czy też może pozostałość bramy, której przebieg wyznacza ul. Fredry. Na odpowiedź w tej kwestii przyjdzie poczekać do czasu przprowadzenia w tym rejonie klasycznych badań archeologicznych.

Kilkanaście metrów dalej, w kierunku placu Teatralnego wykop ujawnił kolejny istotny fakt. Na odcinku o długości ok. 8 metrów, na głębokości od 0,5 – 0,7 m, wystąpiła charakterystyczna dla średniowiecza warstwa czarnej ziemi, w której stwierdzono kilkanaście fragmentów ceramiki naczyniowej, pochodzącej z garnków i pokrywek, fragmenty skór oraz figurkę kobiety wykonaną z kości zwierzęcej. Warstwę wydatowano wstępnie na podstawie uzyskanego materiału zabytkowego na XIV w. Zachodni odcinek wykopu przecinała konstrukcja wykonana z belek drewnianych, które zastabilizowano kołkami drewnianymi, sugerująca istnienie tutaj zabudowy drewnianej / może pozostałość domostwa?/. Na szczególną uwagę zasługuje kościana figurka kobiety o wysokości 8.5 cm. Ten pięknie, wprawną ręką wykonany zabytek to uchwyt sztućca /widelca, noża, może łyżki/, na co wskazuje otwór w podstawie figurki. Krój sukni kobiety, zdobienia fartucha, nawiązują do znanych z ikonografii średniowiecznej ubiorów z XIV wieku. Układ rąk wskazuje, że kobieta trzyma jakiś trudny do określenia przedmiot.. Figurka posiada nieliczne ubytki w partii włosów oraz lewego ramienia. 

Tego typu nielicznie znajdowane zabytki są znane z terenu nie tylko Polski, jednakże zabytek cieszyński wyróżnia się kunsztem wykonania. Prawdopodobnie figurka będąca uchwytem sztućca jest tylko jednym z elementów większej całości, należącej być może do jakiejś rodziny mieszczańskiej.

Przeprowadzone nadzory potwierdziły wstępnie dotychczasowe przypuszczenia co do rozwoju Cieszyna i wskazują nam iż w celu faktycznego rozpoznania początków miasta konieczne jest przeprowadzenie przynajmniej podstawowych badań archeologicznych w rozpoznanych już wstępnie rejonach starego miasta. Badania te wydają się tym bardziej konieczne, że znane źródła pisane nie są w stanie wnieść niczego nowego do tego okresu, a tym samym wypełnić jak się wydaje dużej luki w dziejach średniowiecznego miasta.