Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

ODPADY NIEBEZPIECZNE – JAK BEZPIECZNIE Z NIMI POSTĘPOWAĆ

CZ. 1

ELEKTROODPADY, inaczej elektrośmieci, to grupa odpadów obejmująca zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Tego typu odpady zawierają liczne substancje szkodliwe oraz trujące, które po wydostaniu się z uszkodzonego sprzętu - lodówki, pralki, komputera, świetlówki czy innego urządzenia elektronicznego - łatwo przenikają do gleby, wód gruntowych i powietrza. Może to powodować zanieczyszczenie środowiska naturalnego, stanowiąc tym samym zagrożenie dla roślin i zwierząt, a przede wszystkim dla zdrowia ludzi.

Spośród substancji niebezpiecznych, występujących w elektroodpadach do najważniejszych należą:

• rtęć - zawarta w niektórych świetlówkach - jest metalem bardzo szkodliwym, który po przeniknięciu do organizmu powoduje uszkodzenie nerek, zaburzenia wzroku, słuchu, mowy i koordynacji ruchów, deformuje kości i może być przyczyną zmian nowotworowych;

• ołów - wykorzystywany w elektronice jako składnik stopów lutowniczych i szkła kineskopowego - ma właściwości toksyczne i rakotwórcze. Wchłonięty do organizmu, najpierw dostaje się z krwią do wątroby, płuc, serca i nerek, potem gromadzi się w skórze i mięśniach. Ostatecznie kumuluje się w tkance kostnej i niszczy szpik;

• związki bromu - stosowane w komputerach - po przeniknięciu do środowiska powodują u ludzi i zwierząt schorzenia układu rozrodczego oraz problemy neurologiczne;

• chrom - stosowany do powlekania elementów metalowych, aby uchronić je przed korozją. Pierwiastek jest też zawarty w luminoforze lamp kineskopowych. Zatrucie chromem objawia się zaburzeniami układu krążenia oraz układu oddechowego, chorobami skóry oraz alergią;

• kadm - zawarty w bateriach i akumulatorach urządzeń elektrycznych - zaburza czynności nerek, funkcje rozrodcze, powoduje chorobę nadciśnieniową, wywołuje zmiany nowotworowe, zaburza metabolizm wapnia powodując deformację szkieletu kostnego;

• nikiel - obecny w bateriach i akumulatorach - przedostając się do organizmu w dużym stężeniu uszkadza błony śluzowe, obniża poziom magnezu oraz cynku w wątrobie, powoduje zmiany w szpiku kostnym oraz może przyczyniać się do zmian nowotworowych;

• PCB (polichlorowane bifenyle), czyli organiczne związki chemiczne, pełniące w urządzeniach funkcje chłodzące, smarujące i izolujące - po przedostaniu się do organizmu zalegają w tkance tłuszczowej powodując m.in. uszkodzenia wątroby, anomalie reprodukcyjne, osłabienie odporności, zaburzenia neurologiczne i hormonalne;

• freon, czyli R-12 - gaz syntetyczny zawarty w klimatyzatorach i lodówkach, w których pełni funkcję chłodniczą - jest szczególnie szkodliwy dla warstwy ozonowej. Od 1998 roku nie wolno go stosować w urządzeniach elektrycznych, jednak nadal spotykany jest w urządzeniach starszego typu;

• azbest - używany w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych m.in. ze względu na swoje właściwości izolacyjne - jest przyczyną wielu groźnych chorób, np. pylicy azbestowej i raka płuc.

  ! Ze względu na zawartość substancji niebezpiecznych elektrośmieci nie mogą być gromadzone z innymi odpadami i wymagają selektywnego zbierania.

 

Regulacje prawne dotyczące postępowania z elektroodpadami

Zasady właściwego postępowania z odpadami w postaci zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, obowiązków poszczególnych przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie wprowadzania sprzętu, zbierania zużytego sprzętu, przetwarzania, recyklingu oraz innych niż recykling procesów odzysku reguluje ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 1688).

Co zaliczamy do elektroodpadów ?

Do elektroodpadów zalicza się:

• wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, np.: chłodziarki, zamrażarki, pralki, suszarki do ubrań, zmywarki, lodówki, mikrofalówki, grzejniki elektryczne, wentylatory elektryczne, urządzenia klimatyzacyjne;

• małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, np.: odkurzacze, zamiatacze do dywanów, żelazka, tostery, frytkownice, młynki do kawy, urządzenia do pielęgnacji włosów i ciała, zegary, wagi;

• sprzęt teleinformacyjny i telekomunikacyjny, np. : komputery i laptopy (w tym procesor, mysz, monitor i klawiatura), notebooki, drukarki, elektryczne i elektroniczne maszyny do pisania, kalkulatory kieszonkowe i biurowe, faksy, teleksy, telefony komórkowe i bezprzewodowe;

• sprzęt audiowizualny, np.: odbiorniki radiowe i telewizyjne, sprzęt wideo, sprzęt hi-fi, wzmacniacze dźwięku;

• sprzęt oświetleniowy, np: oprawy oświetleniowe do lamp fluorescencyjnych (z wyjątkiem opraw stosowanych w gospodarstwach domowych), liniowe lampy fluorescencyjne, kompaktowe lampy fluorescencyjne, niskoprężne lampy sodowe;

• narzędzia elektryczne i elektroniczne, np: wiertarki, piły, maszyny do szycia, sprzęt sportowy z elektrycznymi lub elektronicznymi częściami składowymi, kosiarki;

• zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy, np.: kolejki elektryczne i tory wyścigowe, kieszonkowe konsole do gier wideo, gry wideo;

• wyroby medyczne, np: sprzęt do radioterapii, sprzęt do badań kardiologicznych, analizatory, zamrażarki laboratoryjne;

• przyrządy do nadzoru i kontroli, np: czujniki dymu, regulatory ciepła, termostaty;

• automaty do wydawania, np: napojów gorących, butelek lub puszek z zimnymi i gorącymi napojami, produktów stałych.

W ustawie o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym użyto pojęć, które warto wyjaśnić:

• dystrybutor – rozumie się przez to osobę fizyczną, jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej lub osobę prawną w łańcuchu dostaw, która udostępnia na rynku sprzęt; dystrybutor może być jednocześnie wprowadzającym sprzęt;

• wprowadzającym sprzęt - rozumie się przez to osobę fizyczną, jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej lub osobę prawną, która, bez względu na wykorzystywaną technikę sprzedaży, w tym za pomocą środków porozumiewania się na odległość:

  a) produkuje sprzęt pod własną nazwą lub znakiem towarowym lub wprowadza do obrotu pod własną nazwą lub znakiem towarowym na terytorium kraju sprzęt zaprojektowany lub wyprodukowany dla niego,

  b) pod własną nazwą lub znakiem towarowym odsprzedaje na terytorium kraju sprzęt wytworzony przez inne podmioty; odsprzedającego nie uznaje się za wprowadzającego sprzęt, jeżeli na sprzęcie znajdują się nazwa lub znak towarowy wprowadzającego sprzęt, lub

  c) wprowadza do obrotu w ramach swojej działalności sprzęt z innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego lub państwa niebędącego państwem członkowskim;

• zbierający zużyty sprzęt – rozumie się przez to podmiot wykonujący działalność gospodarczą w zakresie zbierania zużytego sprzętu, który posiada decyzję w zakresie gospodarki odpadami zezwalającą na zbieranie zużytego sprzętu;

• punkt serwisowy - rozumie się przez to miejsce, w którym jest wykonywana działalność gospodarcza polegająca na naprawie sprzętu.

Co posiadacz elektroodpadów powinien wiedzieć:

1. ZAKAZUJE SIĘ UMIESZCZANIA ZUŻYTEGO SPRZĘTU ŁĄCZNIE Z INNYMI ODPADAMI.

UWAGA. Kto wbrew zakazowi umieszcza zużyty sprzęt łącznie z innymi odpadami, podlega karze grzywny.

2. OBOWIĄZKI POSIADACZA ZUŻYTEGO SPRZĘTU

Posiadaczem zużytego sprzętu jest każdy kto dysponuje tego typu odpadem, czyli materiałem nienadającym się do dalszego użytku. Posiadacz zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych jest obowiązany do przekazania zbierającemu zużyty sprzęt lub podmiotowi uprawnionemu do zbierania zużytego sprzętu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (podmiot prowadzący działalność inną niż działalność gospodarcza w zakresie gospodarowania odpadami, który zbiera odpady opakowaniowe i odpady w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych; przykładem tego typu działalności jest np. zbieranie leków i opakowań po lekach przez apteki, przyjmowanie zużytych artykułów konsumpcyjnych w sklepach, zbierania odpadów w szkołach, placówkach oświatowo-wychowawczych, urzędach i instytucjach - nieprofesjonalna działalność w zakresie zbierania odpadów.

UWAGA! Kto nie przekazuje zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych zbierającemu zużyty sprzęt lub podmiotowi uprawnionemu do zbierania zużytego sprzętu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, podlega karze grzywny.

3. ZAKAZUJE SIĘ ZBIERANIA NIEKOMPLETNEGO ZUŻYTEGO SPRZĘTU ORAZ CZĘŚCI POCHODZĄCYCH ZE ZUŻYTEGO SPRZĘTU PRZEZ PODMIOTY NIE BĘDĄCE:

• dystrybutorem prowadzącym jednostkę handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży (w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - Dz. U. z 2015 r. poz. 199, z późn. zm.) wynoszącej co najmniej 400 m² i poświęconej sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych;

• prowadzącym zakład przetwarzania;

• odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości lub prowadzącym punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, o których mowa w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2016 r. poz. 250).

Uregulowanie to ma na celu zminimalizowanie nielegalnego demontażu zużytego sprzętu powodowanego chęcią uzyskania zysku ze sprzedaży odpadów do tzw. punktów skupu złomu.

CZYM JEST NIEKOMPLETNY SPRZĘT

Za niekompletny zużyty sprzęt uważa się zużyty sprzęt, pozbawiany części składowych istotnych z uwagi na przeznaczenie do jakiego został zaprojektowany.

UWAGA! Kto zbiera niekompletny zużyty sprzęt lub części pochodzące ze zużytego sprzętu podlega administracyjnej karze pieniężnej.

4. DEMONTAŻ ZUŻYTEGO SPRZĘTU

Demontaż zużytego sprzętu oraz przygotowanie do ponownego użycia zużytego sprzętu lub odpadów powstałych po demontażu zużytego sprzętu, może odbywać się wyłącznie w zakładzie przetwarzania.

UWAGA ! Kto wbrew powyższemu przepisowi:

prowadzi demontaż zużytego sprzętu lub przygotowuje do ponownego użycia zużyty sprzęt oraz odpady powstałe po demontażu zużytego sprzętu poza zakładem przetwarzania

podlega administracyjnej karze pieniężnej.

5. OBOWIĄZKI DYSTRYBUTORA

• dystrybutor obowiązany jest do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w punkcie sprzedaży, o ile zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje co sprzęt sprzedawany;

• dystrybutor, dostarczając nabywcy sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, obowiązany jest do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w miejscu dostawy tego sprzętu, o ile zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje co sprzęt dostarczony;

• dystrybutor prowadzący jednostkę handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wynoszącej co najmniej 400 m², poświęconej sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych, jest obowiązany do nieodpłatnego przyjęcia w tej jednostce (lub w jej bezpośredniej bliskości) zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 25 cm, bez konieczności zakupu nowego sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych. Dotychczas taki małogabarytowy sprzęt przyjmowane był tylko przy zakupie nowego urządzenia;

• dystrybutor jest obowiązany do umieszczenia w widocznym miejscu w punkcie sprzedaży informacji, o których mowa powyżej. Dystrybutor udostępniający na rynku sprzęt za pomocą środków porozumiewania się na odległość jest obowiązany do przekazania tych informacji w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi, w szczególności na stronie internetowej lub w formie komunikatu.

Ponadto dystrybutor jest obowiązany do:

• udostępniania na rynku wyłącznie sprzętu:

a) wprowadzonego do obrotu przez wprowadzającego sprzęt wpisanego do rejestru lub pochodzącego od producenta, który wyznaczył autoryzowanego przedstawiciela wpisanego do rejestru,

b) oznakowanego zgodnie ze wzorem;

 

 

 

• umieszczenia w widocznym miejscu w punkcie sprzedaży informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu, a w przypadku udostępniania na rynku sprzętu za pomocą środków porozumiewania się na odległość – do przekazania tych informacji w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi, w szczególności na stronie internetowej lub w formie komunikatu;

• udostępniania na rynku sprzętu wraz z dołączoną do niego, w przypadku sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych, informują o:

- zakazie umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami, wraz z wyjaśnieniem znaczenia oznakowania umieszczonego wyżej;

- potencjalnych skutkach dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z obecności w sprzęcie niebezpiecznych: substancji, mieszanin oraz części składowych.

UWAGA! Kto:

• nie odbiera nieodpłatnie zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w punkcie sprzedaży;

• nie odbiera nieodpłatnie zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w miejscu dostawy sprzętu;

• nie przyjmuje nieodpłatnie zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 25 cm, bez konieczności zakupu nowego sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych;

podlega administracyjnej karze pieniężnej.

6. OBOWIĄZKI PROWADZĄCEGO PUNKT SERWISOWY

• prowadzący punkt serwisowy jest obowiązany do nieodpłatnego przyjęcia zużytego sprzętu, w przypadku, gdy naprawa przyjętego do punktu serwisowego sprzętu jest niemożliwa ze względów technicznych lub gdy właściciel sprzętu uzna, że naprawa sprzętu jest dla niego nieopłacalna;

• prowadzący punkt serwisowy jest obowiązany do umieszczenia w punkcie serwisowym w widocznym miejscu informacji o możliwości nieodpłatnego przyjęcia zużytego sprzętu, w przypadku gdy naprawa przyjętego do punktu serwisowego sprzętu jest niemożliwa ze względów technicznych lub gdy właściciel sprzętu uzna, że naprawa sprzętu jest dla niego nieopłacalna.

• prowadzący punkt serwisowy jest obowiązany do umieszczenia w punkcie serwisowym w widocznym miejscu informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu;

UWAGA! Kto:

nie przyjmuje nieodpłatnie zużytego sprzętu pomimo, że zużyty sprzęt nie stwarza zagrożenia, dla życia i zdrowia osób przyjmujących zużyty sprzęt;

nie umieszcza w punkcie serwisowym informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu oraz informacji o możliwości nieodpłatnego przyjęcia zużytego sprzętu;

podlega karze grzywny.

7. OBOWIĄZKI DYSTRYBUTORA ORAZ PROWADZĄCEGO PUNKT SERWISOWY

• dystrybutor oraz prowadzący punkt serwisowy mogą odmówić przyjęcia zużytego sprzętu, który z uwagi na jego zanieczyszczenie stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia osób przyjmujących zużyty sprzęt;

• w przypadku, o którym mowa powyżej, posiadacz zużytego sprzętu przekazuje go do zbierającego zużyty sprzęt lub prowadzącego zakład przetwarzania.

8. OBOWIĄZKI ZBIERAJĄCEGO ZUŻYTY SPRZĘT

• zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany do przyjęcia przekazywanego do niego zużytego sprzętu, w tym do co najmniej nieodpłatnego przyjęcia zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych;

• zbierający zużyty sprzęt lub podmiot uprawniony do zbierania zużytego sprzętu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, jest obowiązany do zachowania niezbędnych środków ostrożności w celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.

UWAGA! Kto

wbrew przepisowi nie przyjmuje przekazywanego do niego zużytego sprzętu, podlega karze grzywny;

tej samej karze podlega, kto, przyjmuje odpłatnie zużyty sprzęt pochodzący z gospodarstw domowych.

 

9. GDZIE MOŻNA PRZEKAZAĆ ELEKTROODPADY ?

• zbierającemu zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny:

	Nazwa firmy/Imię i nazwisko zbierającego zużyty sprzęt	Siedziba firmy/adres zbierającego zużyty sprzęt	Adres punktu zbierania zużytego sprzętu
	Zakład Gospodarki Komunalnej w Cieszynie Sp. z o.o.	43-400 Cieszyn, ul. Słowicza 59	Cieszyn ul. Motokrosowa 27 tel. 795 599 677 -----------------------------------------
	Scholz Polska Sp. z o.o.	42-504 Będzin ul. Dąbrowska 73	Cieszyn ul. Stawowa 18 tel. 32 368 77 00 10, 503 102 488 -------------------------------------------
	STALSORT Mirosław Lorek, Marek Sztwiertnia, Andrzej Sztwiertnia S.C.   (w zakresie wielkogabarytowego ZSEiE)	43-400 Cieszyn ul. Pikiety 26	Cieszyn ul. Pikiety 26 ul. Stawowa 101a tel. 784 604 847 ----------------------------------------
	F.H.U. „ANDAR”	43-430 Skoczów Kowale 147	Cieszyn ul. Frysztacka 93c tel. 600 054 259 ---------------------------------------

 

• podczas objazdowej zbiórki odpadów komunalnych organizowanej przez Gminę w termiach wskazanych w harmonogramach odbioru aktualnego dla danego roku;

• do PSZOK, czyli punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w Cieszynie, ul. Motokrosowa 27 (za oczyszczalnią ścieków)

Punkt czynny:

• w dni robocze od poniedziałku do piątku w godzinach 6:00 – 16.00

• w pierwsza sobotę miesiąca w godzinach 7:00 – 13:00

Kontakt: 33 85 15 444 wew. 122