Szukaj w: Wybierz kategoriďż˝ z ktďż˝rej chcesz wyszukaďż˝, nastďż˝pnie klawiszem Tab przejdďż˝ do pola wyszukiwaniaWszędzieRelacje z imprez / artykuły / komunikatyImprezy nadchodząceKsiążka adresowaZabytkiOgłoszeniaPublikacjeOsobistości Wyszukiwarka, wpisz szukanďż˝ frazďż˝ Przycisk szukaj

Cztery lata Budżetu Obywatelskiego

25 stycznia 2017 r. zostały ogłoszone wyniki czwartej już, cieszyńskiej edycji Budżetu Obywatelskiego 2018. To dobra okazja, by spróbować podsumować, jakie projekty – również w poprzednich edycjach – zgłaszali mieszkańcy Cieszyna. Na jakie potem zagłosowali? Warto też zastanowić się, czego nas te cztery edycje nauczyły i w jaki sposób wykorzystać te doświadczenia podczas organizowania kolejnych edycji?

Przypomnijmy, że ideą budżetu obywatelskiego jest zaproszenie mieszkańców do współdecydowania o wykorzystaniu części budżetu miasta. To jeden ze sposobów realizacji idei demokracji bezpośredniej i budowania poczucia sprawczości. To również wynik przeświadczenia, że to sami mieszkańcy wiedzą najlepiej, co jest im potrzebne – jako wspólnocie – do życia. Oddanie części decyzyjności sprawia, że mieszkańcy stają się współodpowiedzialni za miasto. Dlatego też budżet obywatelski jest nazywany również budżetem partycypacyjnym – ponieważ zakłada czynny udział mieszkańców w ważnych procesach decyzyjnych.

Trochę historii

Miejscem, w którym powstała i rozwinęła się idea budżetu obywatelskiego jest ponadmilionowe miasto Porto Alegre w Brazylii. Idea współdecydowania o wydatkowaniu części pieniędzy z budżetu miejskiego początkowo miała przede wszystkim włączyć mieszkańców – zwłaszcza tych w trudnej sytuacji, wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem – w proces decydowania o sprawach miasta i uczynić ich za nie współodpowiedzialnymi. W Porto Alegre budżet obywatelski zyskał ogromną popularność i w ciągu kilku lat znacząco wpłynął na kształt miasta, sprawiając, że mieszkańcy poczuli się „u siebie”. W ciągu 12 lat funkcjonowania budżetu obywatelskiego w Porto Alegre:

- z 49% do 98% zwiększyła się liczba mieszkańców mających dostęp do kanalizacji;

- liczba uczniów szkół podstawowych i średnich wzrosła o 240%;

- wpływy do budżetu z lokalnych podatków wzrosły o 144%.

Te wymierne i dostrzegalne na pierwszy rzut oka efekty sprawiły, że wkrótce ideę podchwyciły inne miasta w Brazylii, a potem – cały świat.

Budżet w Polsce

Ideę budżetu obywatelskiego w Polsce jako pierwszy zaszczepił w 2011 roku Sopot. A już dwa lata później ponad 40 miast w Polsce poszło jego śladem. Idea włączenia mieszkańców w procesy decyzyjne i oddania im głosu spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem i budżet obywatelski zaczęły wdrażać kolejne miasta. W 2016 roku było ich już 58 – a wśród nich, od 2015 roku, znalazł się również Cieszyn.

Pierwsza edycja

W Cieszynie budżet obywatelski zadebiutował w 2015 roku. To wtedy Cieszyniacy mogli po raz pierwszy zgłaszać swoje projekty, a potem na nie zagłosować. Mieszkańcy mogli wybierać spośród dziewięciu projektów, wśród których znalazły się głównie te związane z tworzeniem miejsc wypoczynkowo-rekreacyjnych, co pokazuje skalę potrzeb w tej dziedzinie. W głosowaniu zwyciężyły dwa: „Mini Strefa Sportu na os. Piastowskim” i „Ogródki Bez Granic na Wzgórzu Zamkowym”. Oba projekty zostały zrealizowane.

Druga edycja

Udany start sprawił, że kolejna edycja na 2016 rok przyniosła więcej propozycji projektów – pozytywną ocenę uzyskało aż 25 i to spośród nich mogli wybierać mieszkańcy. I mimo ponownej przewagi projektów związanych z rekreacją i wypoczynkiem, znalazły się wśród nich również takie propozycje jak: „Cieszyńskie podziemia na start. Odgruzowanie podziemnego korytarza na ul. Przykopa”, „Nowy pociąg w Cieszynie – tylko dla dzieci” czy „Ławeczka dla Hospicjum”. Nie wszystkie znalazły się wśród zwycięskich siedmiu, które uzyskały najwięcej głosów i zostały skierowane do realizacji, ale różnorodność zgłoszonych propozycji świadczyła o wzrastającej wśród mieszkańców Cieszyna świadomości tego, czym jest budżet obywatelski.

Trzecia edycja

W tej edycji do głosowania zostało skierowanych 12 projektów. Do realizacji przeszedł co drugi z nich – wśród sześciu zwycięskich projektów znalazły się: mini strefa sportu i rekreacji na osiedlu Piastowskim; plac zabaw na terenie Szkoły Podstawowej nr 2; remont parkingu przed Miejskimi Halami Targowymi; bezpieczna nawierzchnia placu zabaw przy ul. Dyboskiego; przystanek Błogocice II – plac zabaw oraz siłownia pod chmurką i Magia Świąt w centrum miasta Cieszyna. Wszystkie z nich zostały zrealizowane.

Czwarta edycja

Niedawno zakończona edycja była pod wieloma względami rewolucyjna. Miasto Cieszyn udostępniło mieszkańcom elektroniczną platformę, która była jednocześnie miejscem informowania o kolejnych etapach realizacji, jak i platformą do zgłaszania najpierw projektów, a potem – głosowania. W tym roku mieszkańcy Cieszyna mogli głosować na 20 projektów: 7 dużych i 13 małych. Ostatecznie do realizacji skierowano 2 duże projekty i 5 małych. Przeważały te, które rozwiązywały doraźnie zdefiniowane przez mieszkańców problemy czy potrzeby – toaleta w centrum miasta (projekt, który uzyskał największą ilość głosów); place zabaw; siłownia na powietrzu; wybieg dla psów; zakup specjalistycznego sprzętu dla strażaków i doposażanie pracowni szkolnych. Ale wśród zwycięskich projektów znalazły się również „Łąka w mieście”, zaspokająca czysto estetyczne potrzeby mieszkańców.

Po raz pierwszy można było głosować wyłącznie w formie elektronicznej. Dzięki tej formie wszystkie głosy – a było ich 3046 – które zostały oddane, były ważne. Po raz pierwszy można było również zapoznać się ze statystykami dotyczącymi głosowania. Okazało się, że nieco większe zainteresowanie budżetem przejawiają kobiety (58% głosujących). Jeśli chodzi o wiek, to proporcje rozłożyły się mniej więcej równomiernie. Wśród głosujących znalazło się 19% osób poniżej 25 roku życia. Osoby w wieku 26-35 lat stanowiły 21% spośród wszystkich, którzy oddali głos.

Najwięcej osób zainteresowanych udziałem w Budżecie Obywatelskim 2018 było w grupie wiekowej 36-49 lat: 24%. Jedynie 13% osób miało 50-59 lat. Co ciekawe, wśród głosujących znalazło się aż 23% osób powyżej 60 roku życia.

Zamiast podsumowania

W Cieszynie przez te cztery edycje skierowano do realizacji łącznie 22 zwycięskie projekty (licząc razem z tymi, które wygrały w aktualnej edycji). Warto przypomnieć, że w 2016 roku na projekty zgłoszone w ramach Budżetu Obywatelskiego głosowano już w 58 miastach w Polsce. Oznacza to, że idea budżetu partycypacyjnego zyskuje coraz większą popularność, a miasta starają się korzystać z doświadczeń z poprzednich lat. Na spektakularne efekty tej formy obywatelskiego zaangażowania przyjdzie nam pewnie jeszcze poczekać, ale już teraz można powiedzieć, że zaproszenie do decydowania o mieście jego mieszkańców to recepta na lepsze, szczęśliwsze i bardziej przyjazne mieszkańcom miejsce do życia. Więcej informacji o budżecie obywatelskim w Cieszynie: www.cieszyn.budzet-obywatelski.org

---

Urz�d Miejski, Wydzia� Kultury i Promocji Miasta promocja2@um.cieszyn.pl