Wieża Piastowska

Wieża Piastowska, wybudowana w 2 połowie XIV wieku, stanowiła najważniejszy element systemu obronnego cieszyńskiego zamku w czasach Piastów. Zbudowana z kamienia, na planie kwadratu, jest wysoka na prawie 30 metrów, a składa się z czterech zasadniczych części. Podziemna, zagłębiona ok. 6 metrów poniżej obecnego poziomu gruntu, stanowiła w przeszłości lochy. Dolna część Wieży Piastowskiej, o boku szerokości 9 metrów, liczy 10 metrów wysokości, a pełniła funkcje gospodarcze. Część środkowa, wysoka na 15 metrów o nieco mniejszym boku (8,5 metra), zapewne służyła za mieszkanie. Najwyższy, czterometrowy fragment Wieży Piastowskiej jest najbardziej rozbudowany i przystosowany do wypełniania zadań militarnych. Zbudowana z cegieł korona wykraczająca poza obrys wieży, wsparta jest na kamiennych belkach, z machikułami, czyli urządzeniami obronnymi, które pozwalały w razie potrzeby zrzucać na wroga wrzące ciecze i pociski przez otwory w podłodze. Całość uzupełniały obronne blanki (krenelaż) oraz dach namiotowy. Wewnątrz Wieża Piastowska dzieli się na siedem kondygnacji, połączonych kamiennymi (w części dolnej) i drewnianymi schodami. Grubość muru w części dolnej wynosi 2,5 metra, w górnej 1,5 metra. Oświetlenie zapewniały wąskie okna, na narożach umieszczono cztery herby piastowskie.

Pokonując 120 kamiennych i drewnianych stopni, wspinamy się na taras widokowy urządzony obecnie na ostatniej kondygnacji Wieży Piastowskiej. Rozciąga się stąd widok nie tylko na obie części Cieszyna, ale także na okolice. Z góry zobaczyć można obiekty na terenie Cieszyna, które kiedyś związane były z Piastami, a których zachowały się pewne pamiątki z okresu piastowskiego. Można też je zwiedzić i na pewno warto.

Daleko, na terenie Brandysa, obecnej dzielnicy Czeskiego Cieszyna, znajdował się kiedyś w dawnych czasach letni zameczek cieszyńskich Piastów, położony wśród sadów i zagród. W 1617 roku właśnie tutaj zmarł książę Adam Wacław. Często przebywała tu także jego córka, księżna Elżbieta Lukrecja, przyjmując tu np. cieszyńskich Wałachów, pasterską ludność z okolicznych Beskidów. Podatki od hodowanych przez nich owiec stanowiły niebagatelne źródło dochodów ostatniej cieszyńskiej księżnej. Zameczek już dawno nie istnieje, jego wygląd znamy z późniejszych przekazów ikonograficznych. Po polskiej stronie widzimy m.in. kościół parafialny p.w. św. Jerzego, którego początki sięgają średniowiecza, gdyż powstał jako kaplica przy szpitalu mieszczańskim. Szpital, a w zasadzie przytułek dla biednych, chorych i starych mieszkańców Cieszyna, był instytucją miejską, ale wspierali go także cieszyńscy książęta. M.in. po likwidacji klasztoru franciszkanów bosych książę Wacław Adam darował miastu w 1545 roku grunt i budynki klasztoru z przeznaczeniem dla szpitala. Piastów przypomina zachowany do dzisiaj zwornik z piastowskim orłem w prezbiterium kościoła św. Jerzego. Klasztor franciszkanów bosych (bernardynów), ufundowany w 1476 roku przez księcia Przemysława II, znajdował się nieco dalej, przy ulicy Michejdy, w miejscu gdzie w XIX wieku istniała miejska strzelnica (obecnie Michejdy 20). Dalej, wyraźny dzięki wysokiej wieżyczce pomalowanej na niebiesko, widać kościół p.w. św. Trójcy. Został zbudowany w 1594 roku, na miejscu drewnianej kaplicy cmentarnej, postawionej przy cmentarzu ofiar zarazy w 1585 roku. Grunt pod cmentarz darowała miastu księżna Katarzyna Sydonia. Po restauracji katolicyzmu jako wyznania panującego w księstwie cieszyńskim w 1609 roku, cieszyńscy książęta pozostawili kaplicę przy cmentarzu w użytkowaniu protestantom (do 1654 roku). Kościół do dzisiaj zachował cechy późnogotyckie i renesansowe. Na jego dostawionej w 1864 roku wieży do dzisiaj zachował się z pierwotnego wyposażenia kościółka dzwon z 1641 roku z herbem oraz napisem na cześć ostatniej księżnej cieszyńskiej Elżbiety Lukrecji.

Schodząc ze Wzgórza Zamkowego kierujemy się prosto w ul. Głęboką, główną arterię komunikacyjną Cieszyna. Pierwsza ulica, łącząca się z nią z lewej strony to ul. Mennicza, która po kilkunastu krokach doprowadzi nas na Plac Teatralny. Neobarokowy budynek teatru im. Adama Mickiewicza powstał w 1910 roku jako Teatr Niemiecki. Przedtem wznosiły się w tym miejscu austriackie koszary, a wcześniej stary cieszyński kościół parafialny.